En dan is er een Waterproject

Je rolt er zo maar in. Dat hebben we ervaren met ons ‘Waterproject’. Zojuist hebben we een rapport ontvangen, waaruit blijkt dat het wenselijk en haalbaar is. Het komt van de Schotse organisatie, waar we op onze reis zo maar tegenaan lopen. De inzet is of tienduizend straatarme Nepalese gezinnen in het heuvelgebied ten noorden van Pokhara de komende jaren water kunnen krijgen. Eén van de dorpen in dit gebied is Kaskikot, waar de ouders van onze studiezoon Hom wonen. Op dit moment is de watervoorziening in deze regio mondjesmaat, de bewoners kunnen twee uur per dag tappen, dan is het op. Als het ‘watertijd’ is vormen zich lange rijen bij de tappunten. Hamsteren is er niet bij, daar zorgt de sociale controle wel voor. Zo krijgen de mensen daar gemiddeld 6,5 liter water per persoon per dag. Dat is minder dan één keer een moderne wc doortrekken. De doelstelling van de Wereld Gezondheids Organisatie (WHO) in dit soort gebieden is 45 liter ppd en de Nepalese overheid wil zelfs naar 60 liter. Maar als het aan haar middelen-tempo ligt duurt het 17,5 jaar voordat dit ideaal valt te verwezenlijken. Er is namelijk geen geld in Nepal en er zijn overal noodsituaties.

Wat is het gevolg van deze waterschaarste? Kinderen raken veel sneller ondervoed, heeft Unicef vastgesteld. De gewassen op het land hebben het hard te halen en leveren minder voedingsstoffen. En de hygiene –die toch al niet zo bijster is in dit soort dorpen- komt nog meer in het verdomhoekje. De onzekerheid die dit oplevert is groot. Want iedereen in de dorpen weet dat de bron waar het water vandaan komt langzaam begint op te drogen en dat steeds meer water weglekt uit kapotte tanks en pijpen. We hebben het zelf gezien. Het water is ook van matige tot slechte kwaliteit en bevat teveel zuren. Welke toekomst wacht deze dorpen? ‘What to do?’ Dit is in Nepal het meest gehoorde Engelse zinnetje. En als iemand daarop wijsgerig ‘Kathmandu!’ rijmt, is het gelach niet van de lucht. Maar zo leuk is het meestal niet. In dit geval evenmin. Schoon water is een allereerste levensbehoefte. Wij zijn zelf getuige van de waternood in Kaskikot als we er op bezoek zijn. We denken dat er iets moet gebeuren, maar hebben het gevoel dat het geen kattenpis is. Dat klopt. Als we er met deze en gene over praten, blijkt al gauw dat we een gigaprobleem bij de kop hebben. Maar de aanblik van die oostblokrijen bij de tappunten laat ons niet los.

Op onze tweede reis door Nepal komen we in ons hotel in Kathmandu zo maar aan tafel te zitten met Jeroen. Hij is een Indiër die in ons land is opgegroeid als adoptiezoon van Nederlandse ouders. Hij spreekt dus vloeiend Nederlands, werkt bij een Schotse NGO (non-government-organisaton) met de naam Nepal Trust (NT) die is gespecialiseerd in waterprojecten en is zelf wateringenieur. De NGO heeft haar Nepalese vestiging twee minuten lopen van ons hotel. Als wij echt iets in beweging willen zetten, zegt hij, dan zullen we zelf een vooronderzoek moeten doen in het gebied. Hij zegt ons op welk soort vragen dit onderzoek zich moet richten en verklaart zich bereid een eventuele uitkomst in zijn organisatie aan de orde te stellen.

Als we in Pokhara aankomen praten wij over deze toevallige ontmoeting niet alleen met Hom, maar ook met diens Nepalese mentor Hari, die restaurantmanager is van het hotel waar wij in Pokhara graag logeren. Weer een toevalligheid. Hari roept vrolijk dat hij ons meteen in contact zal brengen met een waterdeskundige uit een van de betrokken dorpen. Twee minuten later maken we kennis met Keshav, een van zijn werknemers die bezig is een hotel te bouwen in Sarangkot, een tweede dorp in de noodlijdende regio. Afspraken zijn snel gemaakt en op 6 oktober zit ik, samen met Ellen, in de Sherpa Lodge te Sarangkot een heuse watervergadering voor. Op 15 oktober is het verslag klaar, maar Jeroen zit in Humla, een verre uithoek van Nepal waar nog helemaal geen infrastructuur is. Als hij na veel ontbering terug is kan hij mijn rapport niet openen omdat het in Word 2007 is gemaakt. Op de valreep -want wij gaan de bergen in en hij moet naar Nederland- bedenk ik een kunstgreep en eindelijk kan Jeroen het document openkrijgen. Hij heeft net genoeg tijd om het te vertalen en aan Jim te geven, de drijvende kracht van NT.

Jim stuurt ons moedgevende, maar ook wat verwarrende mailtjes. Hij is zeer opgetogen over onze rapportage, maar stelt ons vragen alsof wij een hele organisatie achter ons hebben die het project gaat betalen. Ik trek al mijn diplomatieke registers open om Jim en zijn NT te betrekken bij onze doelstelling en tegelijkertijd duidelijk te maken dat wij geen geld hebben. Als we elkaar in januari in Kathmandu treffen, zijn de misverstanden snel de wereld uit. En uit Jim komt een drive tevoorschijn, waarmee je bergen kunt verzetten. Er moet een vergadering met de waterofficials van alle drie de betrokken dorpen komen. En wel onmiddellijk. Met behulp van Hom, die de nachtbus naar Kathmandu neemt, van Keshav, die bij toeval al in Kathmandu is, en van de uitvinding van de mobiele telefoon zitten twee dagen later alle grootmogols en specialisten van de regionale watervoorziening in ons hotel in een vergadering die door Jim wordt voorgezeten. Een oude rot in het ontwikkelingsvak. Dat kan je aan alles merken. Hij respecteert het ritueel van de beleefdheidsdansen onder de locals, maar douwt door waar dat nodig is.

Er blijven toch veel vragen over. Ook over de kosten. Niet alle locals zijn blij met de aanvankelijk onbesliste afloop. Waarom leggen we niet gewoon het geld op tafel? Omdat het er niet is. Oh? Dan komt een paar dagen later de bevrijdende beslissing dat de NT op lokatie een feasibility study (haalbaarheidsonderzoek) gaat doen met een team van vier man, onder wie twee ingenieurs. Ik besluit met Ellen de duizend euro onderzoekskosten te betalen. Het team is inmiddels terug. Het is twee weken bezig geweest, waarvan een week in de betrokken regio. Gelukkig blijkt de bevolking zeer coöperatief. En nu is het eindrapport dus gekomen. Het is, voor zover mogelijk, helder en duidelijk. Er is sprake van een noodsituatie, maar er is iets aan te doen. Ook zijn er nog genoeg resterende vragen. Daar is dus meer studie voor nodig. Maar dat er een project is, staat nu wel vast. Kosten: minimaal 250.000 euro. Geld is er niet. Dus wordt het straks ‘fundraisen’ geblazen. Bedrijven en Rotary. Royalties van boeken. Spreekbeurten houden. Nationale en internationale subsidiepotjes. Je rolt er zo maar in. Dan komt de vraag: hoe spring je er goed uit? Nou ja we zien wel. De voorzienigheid heeft het project tot hier gebracht. Dus zij zal het nu vast niet in de steek laten. We houden ons aanbevolen voor goede ideeën, ook om het geld bij elkaar te harken.
Alle goeds, ook namens Ellen,
Dick