Moederhuis

Auroville is de stad van de dageraad. Een baken op de weg naar een nieuwe tijd die ontstaat als de ontwaakte mens het voor het zeggen krijgt. Voor zover wij het kunnen bekijken is Auroville nu, 41 jaar na zijn start, een prachtig en fascinerend project dat het experiment al (bijna?) ontgroeid is. Van de 50.000 inwoners, die de stad ooit wil bevatten, zijn er nog slechts 2.000. Maar er staan indrukwekkende gebouwen, waaronder verbazingwekkend mooie scholen, schitterende huizen en appartementen en fraaie fabrieken. Hier hebben creatieve archtitecten hun gang kunnen gaan. Een boek over de architectuur in Auroville heeft als veelbetekenende ondertitel: Naar nieuwe vormen voor een nieuw bewustzijn. De meeste van hun scheppingen liggen temidden van weelderige bossen, waarvan de bomen en struiken stuk voor stuk aan barre woestijngrond zijn onttrokken door de eerste Aurovillianen die op hun knieën plantje na plantje wortel lieten schieten. Verder: het is een uitgestrekt dorp en ook in deze gemeenschap is er hetzelfde egogedoe als overal waar mensen iets samen ondernemen. Dat wel. Maar daar gaat dit stukje nu niet over.

We zijn er nu al een kleine maand. Als ik na ongeveer tien dagen op een elektrische fiets tegen een speadbreaker rij (zo’n hobbel in de weg, die in India zonder aankondiging opeens als een fors uitgevallen stoeprand uit het wegdek steekt), maak ik een gemene smak. Ik kom er heel goed van af. Het verkeer in India is krankzinnig. Als er een auto of een motor achter of voor me had gezeten, had het heel beroerd kunnen aflopen. Ellen regelt heel effectief, lief en snel hulp. Als we in de healthpost de balans opmaken: een lelijke jaap boven mijn rechteroog die zes hechtingen nodig heeft, overal oppervlakkige verwondingen en kneuzingen, maar verder niks. Behalve de hechtingen krijg ik (gelukkig) een tetanusinjectie en ook een stevige antibioticakuur (minder gelukkig) tegen eventuele infectie. Mijn overwegende gevoel sindsdien is dankbaarheid. Dat is toch al een gemoedstoestand die de laatste tijd in mij overweegt, maar dit voorval sterkt mijn besef van dankbaarheid enorm.

Sinds een week gaan we bijna dagelijks naar de Matrimandir. Dat betekent zoveel als Huis van de Universele Moeder. Huis Gods zouden we in de christelijke kerk zeggen. Maar Auroville komt voort uit het gedachtengoed van twee in de vorige eeuw overleden goeroes, Sri Aurobindo en The Mother, die de mens via zogenaamde ‘integrale yoga’ graag tot hoger bewustzijn zien komen, maar weinig op hadden met de reguliere religies, die de mensheid eerder verdelen dan verenigen. Vooral The Mother heeft geïnspireerd tot de bouw van de Matrimandir, maar die is geen eerbetoon aan haar, maar aan Haar. Ik vind het sympathiek en terecht dat bij het zoeken van het hogere bewustzijn het accent hier op het vrouwelijke uitkomt. Het Moederhuis vormt samen met een reus van een Banyamboom (levende Stonehenge) het hart van Auroville.

De Matrimandir is een fabuleus en machtig bouwwerk van de Franse architect Roger Anger dat nog steeds niet helemaal klaar is. Wij hebben een dvd van de bouw bekeken en het is echt hoogst indrukwekkend wat de Aurovillianen alleen al met dit centrale gebouw tot stand gebracht hebben. Om met de bouw te kunnen beginnen, graven de Aurovilliananen samen met de lokale bevolking in 1971 en ‘72 een tien meter diep gat, waaruit 20.000 m3 aarde wordt verplaatst. Alles met de hand. Geen grote machines dus en wel werkgelegenheid voor de Tamils. In de jaren nadien ontstaat een 29 meter hoge, iets afgeplatte bol (sphere) met een doorsnee van 36 meter, die is afgedekt met 1400 gouden schijven (bladgoud tussen glas; tegeltje voor tegeltje met de hand gemaakt). De bol rijst als het ware op uit twaalf gekromde bloembladen die dienst doen als meditatieruimten. Onder de bol is een naar beneden lopende lotusvijver met negen lagen marmeren bladen, die steeds kleiner worden naarmate ze dieper liggen en waarover het water omlaag kabbelt. Hebt U dit? Het mooiste moet nog komen. Want er is een inner chamber in het Moederhuis. Die bereik je langs één van de twee spiraalvormige gaanderijen die langs de binnenwand van de immense bol naar boven buigen.

Op weg daarheen zie je hoe verfijnde elegantie in vier kolossale betonnen draagstructuren tot uitdrukking komt. De uit enorme bespannen driehoeken opgebouwde binnenwand verbergt een subtiele zachtgele verlichting. Trapdelen en pilonen zijn uitgevoerd in wit marmer. En de vier windrichtingen hebben niet alleen bijzondere namen van The Mother gekregen maar krijgen een weergaloos accent door de met bladgoud beklede goten in de gekromde binnenwand, waardoorheen zacht ruisend water stroomt. Ellen gaat graag op een punt staan waar twee goten in elkaars verlengde samenkomen; het leven stroomt zijn stromen en het is goed. De gaanderij voert met een stijging van een flinke Tourcategorie naar boven. We nemen steeds rustig de tijd rond te kijken. Ik denk dat het sobere, smaakvolle binnenste van de Matrimandir me nooit zal vervelen. Het staat als een huis, is licht als een veertje en voelt, door de dunne lichtwand heen, als het het steeds veranderende leven zelf. Nou, wie een beetje moe wordt van al die beschrijvingen, vergelijkingen en adjectieven komt maar eens langs om de dvd te bekijken.

Wie dan tenslotte het inner sanctum betreedt, komt terecht in een wit marmeren circelvormige ruimte met een doorsnee van 24 meter. De hoogte van de chamber lijkt gelijk aan de lengte van de 12 witte gegalvaniseerde zuilen die een meter of vier van de wand uit de vloer oprijzen, bijna 9 meter hoog. Maar het hoogste punt in het midden ligt op ruim vijftien meter en heeft een open verbinding met een heliostaat op het dak die de straling van de zon bundelt en door een gat in het dak naar beneden zendt, loodrecht in de grootste kristallen bol ter wereld (70 centimeter in doorsnee), die in het midden van de zaal zetelt op een vergulde staander met de symbolen van Sri Aurobindo. Op de vloer een wit, zacht wollen tapijt. De zitplekken zijn aangegeven met witte matten en kussens.

De lichtbundel naar en ìn de bol, staat voor mij symbool voor Licht, Liefde & Leven. Het licht van de zon maakt soms plaats voor langsschuivende wolken, die als grillige schimmen zichtbaar worden op het marmeren platform waarop de bol staat. De lichtbundel lost op en keert weer terug als de wolk voorbij is. Panta rhei. Geen kaarsen, geen bloemen, geen beelden. Niets van dat al. De ruimte is, op de pilaren en de kristallen bol na, helemaal leeg en vormt een materie geworden uitnodiging tot openheid en verbinding.

Openheid voor het mysterie van het Licht dat wij ten diepste zijn. Verbinding met de Liefde die wij wezenlijk zijn. Er zijn veel mensen maar de chamber is zo groot dat zij nooit vol lijkt, ook al zijn alle plaatsen bezet. Daar, in die ruimte mediteren is een geschenk, ook al begint een bezoeker soms onvervaard te snurken en snelt een toezichthoudster toe om de betrokkene te wekken. Eigenlijk mag je er niet eens kuchen. Wie moet hoesten, dient de ruimte ijlings te verlaten. Helemaal onbegrijpelijk is het niet, want elk geluid wordt in de holle ruimte versterkt met een tienvoudige galm. Ellen wil er dolgraag eens zingen, zoals ze altijd doet in een ruimte met een verwachtingsvolle akoustiek. Maar een beetje neuriën is haar eigenlijk al genoeg in dit geval. Volgens The Mother moet je je er wijden aan concentratie -in plaats van meditatie of gebed- met het doel tot een hoger bewustzijn te komen. Hoe het ook zij, er hangt elke dag weer datzelfde moeiteloze zijn in die ruimte. Ik tel mijn uitademingen en mediteer. Voordien zeg ik onhoorbaar mijn Hartsutra op en twee zelfgemaakte sutra’s. Misschien doe ik wel iets wat door de Moeder zo niet bedoeld is. Of was er in haar denken over deze universele ruimte voldoende ruimte aanwezig? In elk geval heeft zij iets zéér uitzonderlijks op haar naam gezet. ....Gate gate paragate parasamgate...

Dick