Gelukkig Nieuwjaar!!

Bij deze wensen wij de lezer(es) een gezond en stralend 2009!

Dat is niet erg persoonlijk op een weblog, maar we hebben erg drukke dagen en weinig stroom zodat we niet veel kunnen mailen nu. Sja…..die stroom; dat is wat hier. Er is op Brazilië na geen land ter wereld dat meer mogelijkheden heeft dan Nepal om met waterkracht elektriciteit op te wekken, maar er is een gigantisch tekort hier en de stroom komt uit India en moet duur betaald worden. In 2009 wordt standaard maar 12 uur stroom per etmaal geleverd en dan heb ik het nog niet over alle extra uitval vanwege storingen e.d. Laatst hadden we een dag met slechts 5 kwartier stroom….. Ziekenhuizen en de duurdere hotels hebben generatoren, maar de daarvoor benodigde diesel is peperduur. Als het even kan gaat de generator dus niet aan. Computers werken niet en alles moet handmatig geregeld worden. Een ramp voor de toch al zo slechte economie. In een van de kranten hier stond onlangs het bericht dat een ziekenhuis zoveel problemen met de stroomvoorziening heeft, dat het alleen nog patienten toelaat die in een noodsituatie verkeren.

Voor ons is de schade natuurlijk te overzien, maar het is niet echt leuk om op te staan in de kou, geen verwarming te hebben en dan alleen koud water te kunnen drinken, in plaats van thee die we gewoonlijk zelf maken met onze waterkoker. Drie dikke truien en een wollen lange onderbroek aan dus en wachten tot het 11 uur is, als het buiten opwarmt en het in een hempje in de zon nog te warm is. Tot 15 uur en daarna kunnen de winterkleren weer aan. Handschoenen zijn dan zelfs binnen geen overbodige luxe. Met een nek die sinds 5 dagen onder de uitslag zit kan ik ook geen kol of das hebben; extra koud dus, maar er is wel grotere ellende te zien hier. En wij kunnen weg wanneer we maar willen; zij niet. Nepalezen zijn er echter goed in om het te nemen zoals het komt. Ze moeten wel. ’What to do?’ Horen we vaak. ‘Kathmandu’, is dan het veel gehoorde antwoord, waarom steeds weer hartelijk gelachen wordt.

Vaak vind ik het moeilijk om in de positie te zijn van rijke westerling die elk moment weg kan uit dit land, terug naar de luxe. Deze mensen hebben meestal geen keuze. Ze moeten de hele dag zware manden met stenen sjouwen en ‘s avonds nog de was doen en koken voor man en kinderen. En vrouwen en kinderen worden geslagen als het niet naar ‘s mans zin is. Dat is heel gewoon. Ik kijk er naar terwijl ik mijn yoga-oefeningen doe of lekker zit te eten in een voor hun onbetaalbaar restaurant. Zij komen niet toe aan ons soort spiritualiteit of aan ‘lekker’ eten op een gezellige plek. Ze zijn blij als er voldoende rijst is en kennen niet eens wat wij gezellig noemen. Ik wil die vrouwen met hun zware lasten soms zo graag gaan helpen, maar ik weet dat ik de manden die ze dragen niet eens van de grond krijg. Ik kan ze niet helpen. En intussen doen we maar wat ons ingegeven wordt, vaak als vanzelf. En realiseer ik me dat ik nooit ‘genoeg’ kan doen, de nood nooit kan lenigen zoals ik zou willen. Ik kan alleen maar zijn wie ik ben en doen wat me voor de voeten komt. De vraag waarom er zoveel ellende is op de wereld houdt me nog steeds bezig, terwijl ik denk dat ik met geen enkel antwoord tevreden zou zijn.

Gisteravond ging ik uit op rum om warm te worden. Nadat ik in een klein winkeltje in mijn beste Nepalees 10 keer om rum gevraagd had begrepen ze wat ik wilde. Ze herhaalden het door mij 10 keer uitgesproken woord zo, dat ik zelf geen enkel verschil hoorde. Ik had dikke pret met de twee verkoopsters. Uit een duistere houten kist in een donker hoekje kwam het gewenste artikel tevoorschijn. Het werd zorgvuldig en vooral onzichtbaar verpakt in krantenpapier: ze hadden geen vergunning om alcohol te verkopen!

Het nieuwe jaar is vrolijk begonnen. In Pokhara was een straatfestival gaande, zeer vergelijkbaar met onze vierdaagsefeesten in Nijmegen, ook voor wat betreft het volume van de muziek. Die was helaas Nepalees en van ellende zijn we maar weer verhuisd, deze keer naar ons geliefde Fishtail Lodge, waar we tegenwoordig een zeer uitzonderlijke behandeling krijgen. Aan alle kanten worden we hartelijk in de watten gelegd, zelfs qua kamerprijs.

Op straat genoot ik vooral van de manier waarop de Nepalezen nog kunnen genieten van wat wij niks zouden noemen. Iemand gaat zingen, een volgende begint te klappen en er kan gedanst worden. Zingen op straat is hier nog heel gewoon en geen teken van niet goed bij je hoofd zijn. In de bootjes op het meer doen ze bijna niet anders. Volwassenen vermaakten zich kostelijk met spelletjes die wij alleen nog van kinderfeestjes kennen. Waar op de vierdaagsefeesten dure kermisattratracties staan, waren ze hier aan het ring-en blikjeswerpen en blindemannetje spelen. Grote groepen toeschouwers hadden beslist meer plezier dan wij in Nijmegen hebben bij onze dure glimmende lawaaierige spelen met kostbare prijzen. Op een groot veld had men grote lol op een kermisje met handaangedreven draaimolentjes. Voor 30 cent kon je in een klein reuzenrad. En er was een heuse olifant te bezichtigen, maar die scene was zo vreselijk dat ik die bewaar voor het volgende artikel waarin ik de schaduwzijde van, of onze desillusie over deze kultuur en de Nepalezen wil beschrijven.

Met oudjaar waren we uitgenodigd op een heerlijk en uitgebreid diner in ons hotel, dat inmiddels aanvoelt als onze thuisbasis in Nepal. Hom was er ook bij en we hadden een geweldig leuke avond. Dick regelde champagne en wijn en Hom zag en at zijn eerste garnaal. Hij weet dat het ons niks kan schelen hoe hij eet, maar we hebben hem geleerd hoe je je ‘hoort’ te gedragen bij zo’n gelegenheid. Ik stond er zelf versteld van hoeveel regels wij daarvoor hebben. Zo vanzelfsprekend dat ik ze niet eens meer zie. Hoe houd je een vork vast, of een wijnglas. Mobieltje uit (die zijn helig hier en gaan altijd voor), niet smakken, mond afvegen voordat je een slok wijn neemt, etc. Homs kommentaar: ‘Thanks to you I now know expensive life. It’s a little bit terrible. Many systems. Good life is free !’ Helaas was er levende Nepalese muziek, maar toen die stopte hebben we nog veel gedanst met vooral het personeel van het hotel (de meeste gasten waren al verdwenen). Ineens deed iedereen mee, van hoog tot laag in de rangen. Dansend het nieuwe jaar in; het was erg gezellig.

Inmiddels hebben we afscheid genomen van Hom, wat niet gemakkelijk was na drie maanden zo intensief met elkaar opgetrokken te zijn. Het was verrassend, uitdagend, soms moeilijk en meestal erg leuk om zo in een ouderrol terecht te komen. We hebben hem zoveel we konden vertrouwen proberen te geven in zijn eigen kracht en mogelijkheden. Hom kent weinig warmte en al zeker geen steun van zijn eigen ouders. Ze lijken zich niet zo te interesseren voor waar hij mee bezig is en misschien is dat ook wel veel gevraagd van mensen die nauwelijks ooit het dorp uit geweest zijn en niet kunnen lezen en schrijven. Ze kúnnen hem ook niet adviseren naar welke school hij moet gaan (wij hebben –samen met hem- een nieuwe opleiding voor hem gevonden omdat het overheidsonderwijs abominabel slecht is), zij weten misschien niet eens welke vragen ze zouden kunnen stellen. In elk geval hebben we het gevoel dat we veel voor elkaar hebben kunnen betekenen. Hij ook voor ons.

Overigens is zijn moeder na twee weken uit het ziekenhuis ontslagen. Hom heeft er zijn spaargeld tot aan de laatste rupee aan moeten besteden. Hij wilde van ons geen extra geld aannemen. Maar zonder onze financiële steun aan het gezin zou ze nu niet meer geleefd hebben, zei hij. Wie geen geld heeft wordt hier niet geholpen. Maar als ze jou niet had, was ze er ook niet meer geweest, hebben we hem gezegd.

We kennen Hom als en in alle opzichten gulle jongen. Ter afscheid kocht hij cadeautjes voor Dicks dochters en zus, voor Suzanne en mijn mooie nichtje. Mijn ouders krijgen elk een armbandje van hem. Leuk hè pa?

Het waterprojekt voor Homs dorp en omgeving dat we op wilden starten, heeft vooral Dick heel veel tijd en energie gekost. Het lijkt niet te gaan lukken, maar we geven het nog niet op. In Kathmandhu hebben we nog een aantal afspraken met instanties hier, met de hoop dat we toch nog 55.000 mensen aan water kunnen gaan helpen gedurende de komende jaren. Ook zullen we hier weer veel tijd kwijt zijn (dat voelt een beetje als kwijt ja) aan de indische bureaucratie omdat we een visum moeten hebben. Mijn gezondheid is nog steeds niet bijzonder goed, maar de reis naar India gaat toch door. Op naar de warmte. Voor die tijd volgt nog mijn laatste bericht uit Nepal.

Alle goeds en nogmaals de beste wensen, ook namens Dick,
Ellen