Devotie en gekte 3

Devotie is hier in ale soorten en maten op elk moment van de dag te beleven. Er is hier in India altijd wel een festival, zoals dat heet, een processie of een viering. En je kunt er donder op zeggen dat ze niet alleen gepaard gaan met een gigakabaal, maar er komt meestal ook wel een vuurwerkje bij kijken. Zijn het geen hindoe’s of boeddhisten, dan wel moslims of christenen of jains. Door de (vroegere) missie is er in de zuidelijke kustgebieden relatief veel christendom. Bovendien hebben de Portugezen en de Nederlanders daar vroeger nogal huisgehouden. Maar het christendom is hier net zo buitenwaarts gericht als de andere godsdiensten.

Indiers en devotie zijn e e n. Ze houden ervan wat ze zien als het hogere, als eenheid, als universele liefde, als god te vereren. In alle kleuren en vormen van de regenboog. Voor elk menselijk facet is er wel een godheid. Dat god zich in elk mens manifesteert en dat we die capaciteit hebben te cultiveren, lijkt een ander hoofdstuk, al wijst bijvoorbeeld Amma, zelf voor tiendduizenden ook een ‘object’ van diepe verering, daar niet aflatend op.

-Vajra-Academie en Rokpahuis-
Heel mooi om te zien hoe dat op de Vajra-Academie in het Nepalese Kathmandu, ook een overwegend hindoeistische samenleving, al van jongs af aan heel gewoon gemaakt wordt. Op een schoolbord staat een eenvoudig rijtje. Eer god in de natuur. Eer hem in de liefde voor andere mensen en weet dat god in jezelf woont. Zo is de tekst die we daar tegenkomen, niet precies, maar het komt er wel op neer. Ik word er erg door geraakt. Zo simpel is het en het staat daar gewoon op een schoolbord. Er is in een andere klas ook een soort klassekrantje met elemantaire dingetjes over het milieu, natuur, vriendschap en liefde.

We bezoeken op dat moment een van de projecten van de Vajra Foundation waarvan de Utrechtenaar Maarten Olthof de Nederlandse voorzitter is. Maarten heeft ons, voordat we weggingen, veel goede tips gegeven en raadde ons ook het waterkokertje aan dat het Aziatische milieu zoveel plastic afval heeft bespaard. Thika leidt ons rond en is terecht apetrots op de school die een typische combinatie is voor bijzonder regionaal onderwijs (schoolgeld betalende studenten) en kansarmen die ook intern kunnen blijven en niets of heel weinig betalen. Deze vorm van integratie gaat hand in hand met milieubewustheid en onderlinge vriendschap. Op het dak staat de meest geavanceerde vorm van zonne-energie. We krijgen later een dalbaat-maaltijd, die met zonnenergie bereid is. Nou, om er te gaan wonen, zo lekker. De Vajra-Academie is maar e e n van de projecten van de Vajra Foundation, die ook in Nepal een stichtingsbestuur heeft.

In de schaduw van de grote stupa van Bodhnath, ook vlak bij Kathmandu, staat het Rokpahuis, dat onderdak biedt aan ca 80 straatkinderen. Ook dit is een fantastisch initiatief, dit keer van de Zwitserse Rokpa-organisatie. We zien hoe de leiding met de grootste zorg vorm geeft aan een nieuwe toekomst voor kinderen die anders in een onpeilbaar kommervol bestaan wegglijden. Helaas is die uitzichtloosheid voor de meeste armen in Nepal keiharde realiteit. Drie maanden in het jaar hoort bij het Rokpahuis een door vrijwilligers gerunde gaarkeuken bij, die aan honderden van de allerarmsten uit heel Nepal gratis voeding levert.

Dit soort initiatieven komen we in Nepal en India overal, maar nog veel te weining, tegen. Het is de vraag of de onderlinge wedijver, het ieder-voor-zich-aspect, het politieke fuik- en hokjesdenken, het gebrek aan individuele creativiteit en vrijheid, gehechtheid aan traditie en een verkeerd begrepen berusting het snel genoeg zullen afleggen tegen de vernieuwing in denken en doen die op gang begint te komen. Dan komt er misschien ook een eind aan die kolossale vuilnisbelten, waarmee de bevolking, door eigen toedoen overigens, opgescheept blijft zitten.

Maar voorlopig zit er in beide landen, hoewel zeer verschillend, nog veel oud cultuurspoor, dat zozeer ingesleten is, dat bijna niemand beter weet. Soku, een verkoopstertje van 18 op Varkala-beach wordt binnenkort uitgehuwelijkt aan een jongen die ze nog nooit gezien heeft. Ze weet nauwelijks hoe hij heet!! Ze gaat dan het huis uit en is geheel overgeleverd aan de nieuwe familiekrachten rond haar bruidegom. Ja, ze ziet wel eens westers geinspireerde televisie, but what to do??

-Bureaucratie-
India is ook het land van de bureaucratie. Ze hebben het er uitgevonden. Het aanvragen van een nieuw visum bij de Indiase ambassade in Kathmandu was een ongelooflijke beproeving, die, naar wij vernemen, op gelijke voet staat met de Indiase ambassades in andere landen. Inmiddels weten we ook hoe het in India zelf toegaat; bij grensovergangen, in hotels, bij spoorwegloketten.

Voor de Indiase ambassade te Kathmandu vormen zich vanaf des ochtens 04.00 uur rijen wachtenden die hopen die dag aan de beurt te komen voor het ophalen van een aanvraagformulier. Wij weten dat nog niet als we op een vrijdag welgemoed om een uur of elf naar de ambassade gaan. In de buurt komen wij gedeprimeerde westerlingen tegen die zo ongeveer een zelfmoordactie overwegen, zozeer zijn ze afgeknapt op het Indiase Kafkaeske visumsysteem.

Wij hebben ons die dag niet in een rij gevoegd, maar lopen er langs en proberen met de poortwachters aan de praat te komen. Vooral Ellen is daar een taaie in. Ze krijgt de naam van ene mr. Tassi te pakken en dat legt ons geen windeieren. We kunnen hem nota bene spreken als hij van zijn verlate lunch terugkomt, zo om een uur of drie. Maar regels zijn regels, aldus mr. Tassi. Hij heeft de regels niet gemaakt. Hij is een dienaar van de Wet. Wie zijn wij dat wij denken dat wij de Wet kunnen veranderen? Eerst de aanvraag. Dat kan morgen. Dan de clearance en daar staan twee werkdagen voor. De dag na morgen is het zondag en dan is de ambassade dicht. Dinsdag is er een festival en is de ambassade ook dicht. Dus we kunnen pas donderdag terecht voor de tweede etappe. Eerst ‘s ochtends het clearance-formulier ophalen en dan ‘s middags terugkomen.

De volgende dag erheen voor de aanvraagformulieren. Niet om 04.00 uuur, maar omstreeks 09.00 uur maken wij onze opwachting. Mr Tassi is ons wachtwoord. We schuiven overal voorbij. Controlepoortjes en fouillering. Maar de rij voor het eigenlijke loket kunnen we niet ontlopen. Daar horen wij hoe het de onfortuinlijken vergaat die geen Tassi-wachtwoord hebben. Of ze gaan om 04.00 uur in de rij staan. Of ze kopen een nummer. De hoogste nummers kosten het meest; de lagere nummers gaan voor minder dan honderd rupees (65 cent). De opbrengst gaat in de zak van de portier die wij met ons wachtwoord konden ontlopen.

Achhter het loket zit soms e e n persoon (mr. Tassi). Soms twee. En het gaat allemaal om z’n elf en dertigste. Uren staan we daar en drie dagen later weer. De loketten gaan dan ook nog een uur later open dan beoogd. Kleine drama’s voltrekken zich voor onze ogen. Vluchten voor de volgende dag moeten gecancelled worden. Feesten en ouderlijke herenigingen afgezegd. Ook wij moeten onze reisplannen drastisch wijzigen, maar we hebben alle tijd van de wereld.

Overal zien wij later deze rijen in India terug. Het zijn net zulke natuurrampen voor de bevolking als ‘banda’s’ (wegblokkades). Maar in de rij proberen ze wel allemaal voor te dringen. Dus het is bij een spoorloket, waar geen toezicht is, een geweldige rotzooi, waar alleen de wet van de sterkste of de slimste geldt. Dus Indiaganger, wat ik je raden mag: laat al die dingen regelen door mensen van je hotel of een reisbureautje.

Alcoholhoudende drank is hier in een subcrimineel sfeertje terecht gekomen. Getraliede winkels met lange rijen. Als westerling mag je meestal wel voor. Wij willen zien wat we kopen en we willen kunnen kiezen. Nou dat is hier iets ongekends. Het door communisten gerunde Kerala, waar we nu zijn, is net niet drooggelegd. Bier is hier aan de kust verboden. Maar alle restaurantjes verkopen het met de vraag de fles onder de tafel te zetten. Periodiek komt de politie langs en regelmatig, minimaal eens per jaar betaalt een taveerne 7 a 8000 rupees aan de dienstdoende politieagent, die het geld in zijn eigen zak steekt.

Maar na de ashram en de ayurvedische kliniek is ons drankgebruik nogal verminderd. Ellen drinkt eigenlijks niks meer en ik alleen zo nu en dan een biertje...... Wat zal ik blij zijn als ik weer eens een goed glas wijn zal kunnen drinken....

Bureaucratie en corruptie horen bij de gekte van dit land. Maar de palmen wuiven er niet minder liefelijk om.

(wordt vervolgd)