Licht

Nog nooit heeft de armoede me zo aangegrepen als op deze reis. Ze is bijna overal waar je kijkt zo schrijnend aanwezig. Groepjes mensen die op stinkende vuilnisbelten zoeken naar iets van waarde of iets eetbaars. Vrouwen die de hele dag proberen om 20 mandarijntjes te slijten. Kinderen die dag in dag uit smerig en veel te zwaar werk doen.

Ik geniet altijd enorm van mensen die lopen te stralen; lichtmensen, zonnetjes, mensen waar je blij van wordt als je ze ziet. Dat je ze zelfs hier tegenkomt, middenin deze schokkende armoe, had ik niet verwacht. Maar ook hier zijn ze, de lichtgevers; ze raken me enorm, en met kerst, het feest van licht, wil ik er even twee voorstellen. Twee mensen die heel snel onze vrienden werden.

De koffieman in Pokhara had het niet breed, al deed hij redelijk goede zaken. Hij kon de bijdrage voor de school voor de kinderen nauwelijks opbrengen. Hij betaalde een torenhoge huur in de toeristenbuurt waar zijn zaakje gevestigd was.

Je kwam binnen en stond meteen in het piepkleine, weinig schone restaurantje. Twee krakkemikkige tafeltjes, de betonnen vloer altijd bezaaid met oude kranten, aardappelschillen en vieze pannen. Een smerige keuken achterin (geen waterkraan in het pand) en achter de kast was een hok waar ze sliepen. Twee niet al te brede bedden zonder matras. Een voor de ouders, het andere voor Pratitja en haar broertje Vrakas.
Er werd afgewassen op de grond in een grote bak. Het melkpannetje waar de koffie (15 cent) die we er dagelijks bestelden in werd gemaakt zag er uit alsof het nog nooit een beurt gehad had.

De koffieman was voor ons het zonnetje in de buurt. Toeristen bezochten zijn zaakje niet, maar voor alle winkeltjes in de weide omtrek bracht hij de hele dag thee en koffie rond. En altijd met dezelfde blijheid, dezelfde stralende glimlach, dezelfde vriendelijkheid. Waar de koffieman was, daar scheen de zon. Geen voornaam heerschap, maar een man met een belangrijke funktie.
Ook maakte hij heerlijke somoza's die we er regelmatig bestelden. Dick heeft uitgebreid somoza-kookles gehad, dus wie wil kan nog eens iets van onze zonnige vriend komen proeven als we weer thuis zijn!

In de buurt van het zaakje zat vaak een oude man. Duidelijk straatarm. Hij droeg een vieze kapotte broek, een oude te ruime jas, een erg versleten 'dakatopi', een nepalees hoedje van het soort waar Dick hier en daar mee op de foto staat, en liep altijd op blote voeten, terwijl het behoorlijk koud kan zijn in deze tijd van het jaar. Hij vroeg nooit iets, keek altijd even lief uit zijn ogen. Dick kreeg er steeds meer kontakt mee, ook al spraken ze niet met elkaar. De oude man zei sowieso bijna nooit iets.
Dick besloot eens hem wat geld te geven; misschien zou hij daar blij mee zijn. De man straalde als de zon zelf, dankbaar als hij was. En hoe vaker we hem zagen, hoe meer hij als een vriend begon te voelen, al was het er een met wie we niet spraken.

Op een dag kwam Dick op het idee schoenen voor hem te kopen. We overlegden eerst met de koffieman, die niet jaloers maar direct heel enthousiast reageerde. Hij vertelde dat de man geen kinderen en geen vrouw had. Een nicht zorgde voor hem, maar die had zelf eigenlijk ook niks te verteren. Er was tekort aan van alles. Ook anderen die in de buurt stonden waren positief over het idee en met een heel groepje togen we naar de schoenenwinkel.

Het werd een kostelijk gebeuren. Er kwamen een paar dikke handgebreide sokken met alle kleuren van de regenboog tevoorschijn. Onze vriend bleek niet erg vertrouwd met het verschijnsel sok en had de grootste moeite ze aan te trekken. Ik probeerde hem te helpen en het werd me duidelijk dat onze vriend zich waarschijnlijk zelden wast(wat moet je ook zonder water in huis op die leeftijd). En toen de schoenen. Een paar gloednieuwe (waarschijnlijk nagemaakte) Nikes, van het soort waar bij ons alleen tieners mee lopen. Het was naar ons idee geen gezicht, maar iedereen was enthousiast en opa straalde!

De hele dag hebben we hem trots rond zien lopen. Het viel iedereen op dat hij schoenen had, het regende complimenten, en onze vriend maar stralen! Hij heeft ons op zijn stralende woordeloze manier bedankt en ik was de hele dag zo blij en dankbaar dat wij in de positie zijn om zoiets te kunnen doen. Later hebben we hem nog een warme muts gegeven en een dakatopi zonder scheuren. En ook nu weer hoefden we geen toeristenprijs, maar gewone nepalezenprijs te betalen omdat het voor opa was, die iedereen zo graag mocht.

Dank aan opa en de koffieman, die me lieten zien hoe je dankbaar en licht kan zijn, ook als je reden zou kunnen hebben tot klagen. Dat je kan blijven geven, ook al lijk je niet veel te geven te hebben. Dat je vrienden kan, zonder dat daar iets voor nodig is. Dat er altijd licht is, altijd.

Tot zover onze vrienden uit Pokhara. Nu zijn we al weer een week in Kathmandu.

Intussen is het kerst en dat heeft hier geen uiterlijk. Juist dat inspireerde me om er meer iets innerlijks van te maken, en het was goed om bezig te zijn met de vraag naar het wezenlijke, telkens weer, eigenlijk.

Met nieuwjaar zitten we tussen en op de olifanten in Chitwan.
We wensen iedereen een groots nieuwjaar waarin ook het kleine groot mag zijn.