Dankbaar afscheid

Toen ik in ’95 voor het eerst last van reuma kreeg lag ik drie maanden in het ziekenhuis. Ik kon niet eens meer staan en het was maar de vraag of ik nog ooit uit de rolstoel zou komen. Mijn grote ideaal was toen dat ik nog ooit naar Oortjeshekken (vier kilometer buiten Nijmegen) zou kunnen fietsen.

Sinds die tijd ben ik al een paar keer in de rolstoel beland (heerlijk, op Terschelling, met Dick als chauffeur) en kostte het steeds veel tijd daar weer uit te komen.

Ik heb een ijzeren discipline en ben wat minder roekeloos geworden. Ruim honderd uren heb ik in Berg en Dal heuvel op en af gelopen in een poging te voorkomen dat ik weer met een helikopter de Himalaya uit gehaald zou moeten worden. Mijn fysiotherapeut waarschuwde me dat die training me nog geen garantie gaf dat het goed zou gaan. Spannend dus, en ik ging een week geleden met een flinke dosis ontstekingsremmers en voorzichtigheid de bergen in.

Uren, dagen (wel met veel pauze) heb ik in mijn dooie maar zeer levendige eentje over het dak van de wereld gelopen, terwijl ik zelf mijn dak uit ging. Kilometers kon ik weg kijken, terwijl de bergen aan alle kanten om me heen kilometers boven me uit staken, maar geen mens te zien. (Toen ik onverwacht op een zelfs in mijn ogen gevaarlijk traject belandde vond ik dat overigens minder leuk). Dit landschap is met niks te vergelijken. De Alpen (die ik overigens prachtig vind, net als Terschelling en onze tuin) zijn er heuveltjes bij. Mijn knie deed mee, maar soms ook pijn.

Even paniek, toen ik weer hoogteziekteverschijnselen leek te hebben. Ik zou niet de eerste op mijn weg zijn die dood op de rug van een paard naar beneden gaat. Wij naar een dokterspost. Dat is een (lang) verhaal op zich. Ik leed aan ‘ weakness’ , was de diagnose. We werden weggestuurd met een dertigtal fel gekleurde pillen en een forse rekening op een half oud vodje papier. Dat de verzekering daar geen genoegen mee neemt was hen niet duidelijk te maken. Ik heb de pillen niet genomen maar ging me een paar uur later weer wat beter voelen. En kon de volgende dag mijn zware afdaling maken.

Ik kan niet zeggen hoe dankbaar ik ben dat het gelukt is. Ik ben niet trots, het is geen verdienste. (op mijn training na misschien) Misschien leer ik dat wel een beetje van de mensen hier, die het (zware) leven lijken te nemen zoals het komt. Ze hebben een soort devotie waar ik soms jaloers op ben, maar daar heeft Dick al over geschreven.

Zevenentwintig jaar geleden liep ik hier ook, veel verder, veel sneller, veel zwaarder, onder extreem barre omstandigheden. Ik vond het doodgewoon dat ik het kon. Ouder worden heeft voordelen.

Maar al zijn de hotels beter, de badkamers (die er toen niet waren) zijn modderpoelen, de handdoeken vuile vodden vol gaten, de lakens en dekens lijken nooit gewassen te worden, de stroom valt nog steeds uit en vooral is het extreem koud doordat er nergens verwarming is. Van ellende lagen we vaak al om half 7 in bed. En de zuurstofarme lucht op deze grote hoogte maakt bewegen en slapen ook heftig. Ik sliep hoogstens een paar uur per nacht, zelfs met slaappillen. Ik ging lijkbleek de bergen in, nu ben ik net een verkreukelde verweerde paprika. Voor de bruiloft zou een vrouw mijn handen en armen schilderen – staat goed bij de prachtige sari – maar dat hoeft niet meer. Ze zitten al helemaal vol rare rode vlekken.

Deze tocht kon ik maken dankzij Dick, die met zijn slechte knieën en respectabele leeftijd de moed had om mee te gaan. Hij legde alle langere trajecten met de jeep af en nam onze bagage mee. Als ik aankwam was de kamer al ingericht. Kleinere tochten maakten we samen. Dick vermaakte zich met schrijven en een boeiend interview met een insprirerende lama van de gompa in Kagbeni. Zie www.boeddhistischdagblad.nl
Ik kan het aanbevelen. Voor hem was vooral de kou ook zwaar. Het is vast niet toevallig dat ik de hele week niemand van zijn leeftijd gezien heb. Voordeel was dat hij overal met veel respect behandeld werd.

Ik heb afscheid genomen van deze plek waar ik zo van houd. Met heel veel dankbaarheid. Morgen vliegen we terug naar Pokhara. Eindelijk weer normale lucht en minder kou. Er wachten ons drukke dagen, waarin ik mag oefenen met delegeren. Ik kan behalve India geen uitdagender land bedenken om dat te oefenen.